کد مطلب:43717 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:22

گنجینه پرسمان » خانواده و زندگي

آيا آيه حجاب براي همة زنان مسلمان است؟

درست است كه همسران پيامبر9 به خاطر انتساب به پيامبر، و قرار گرفتن در كانون وحي الهي، داري موقيت خاصي بودند و نسبت به حجاب و دوري از نامحرم مورد تأكيد بيشتري قرار داشتند، ولي آيات حجاب فقط در مورد آنان نميباشد زيرا:

اولاً: موردخطاب واقع شدن زنان پيامبر در آيات 32ـ33 سوره احزاب جهت تأكيد است، نه اختصاص داشتن حكم به آنان چرا كه در اين آيات دستوراتي آمده است كه اختصاص به زنان پيامبر ندارد مانند: بپاداشتن نماز، پرداختن زكات، اطاعت از خدا و رسول و...

بنابراين حكم حجاب و دوري از نامحرام نيز(كه دراين آيات آمده) اختصاص به آنان ندارد، بلكه همانند نماز و زكات و... مشترك بين آنان و ديگران ميباشد.(ر.ك: الميزان، علامه طباطبايي;، ج، ص، جماعة المدرسين / تفسير نمونه، آيةالله مكارم شيرازي، ج، صـ292، دارالكتب الاسلامية.)

ثانياً: در آيات ديگر مربوط به حجاب همة زنان مسلمان مورد خطاب واقع شدهاند نه فقط زنان پيامبر، چنان كه قرآن كريم ميفرمايد: وَ قُل لِّلْمُؤْمِنَـَتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَـَرِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لاَيُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلآمَا ظَهَرَ مِنْهَا... (نور،31); به زنان با ايمان بگو چشمهاي خود را (از نگاه هوس آلود) فرو گيرند. و دامان خويش را حفظ كنند و زينت خود را ـ جز آن مقدار كه نمايان است ـ آشكار ننمايند و (اطراف) روسريهاي خود را بر سينة خود افكنند (تا گردن و سينه با آن پوشانده شود) و زينت خود را آشكار نسازند مگر براي شوهرانشان، يا پدرانشان، يا...

اصل حجاب، از احكام صريح و از ضروريات دين است و مخالفت آن عقاب الهي را در پي دارد. حجاب داشتن زن بر اساس حكمت و مصلحت فرد و جامعه است; خداوند متعال ميفرمايد: وَ قُل لِّلْمُؤْمِنَـَتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَـَرِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لاَيُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلآمَا ظَهَرَ مِنْهَا وَ لْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَيَ جُيُوبِهِنَّ وَ لاَيُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلآلِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ ءَابَآئِهِنَّ ...; (نور، 31) و به زنان با ايمان بگو: چشمهاي خود را ]از نگاه هوس آلود[ فرو گيرند و دامان خويش را حفظ كنند و زينت خود را جز آن مقدار كه ظاهر است، آشكار ننمايند و ]اطراف[ روسريهاي خود را بر سينة خود افكنند ]تا گردن و سينه با آن پوشانده شود[ و زينت خود را آشكار نسازند، مگر براي شوهرانشان يا پدرانشان و .... اگر چه مهم، رعايت حجاب است و پوشيدن چادر، الزامي ندارد، ولي چادر، بهترين نوع حجاب و نشانة ملي زنان جامعه ايراني است. مانتو و مانند آن، اگر چه با شرايطي مناسب است، اما چون سبب نمايان شدن اندام و برجستگيهاي بدن زن ميشود، ممكن است منشأ تحريك و فساد باشد. عقل انسان بين خوب و خوبتر، قطعاً خوبتر را انتخاب ميكند.

آنچه بر زن واجب است، پوشش همة اعضاي بدن (به جز صورت و دستها تا مچ) آشكار نكردن زينتهايش و حفظ برآمدگيهاي بدنش است; امّا نوع پوشش در جوامع مختلف، متفاوت است.

از ديدگاه اسلام آنچه مهم و واجب است، حفظ دقيق حجاب ميباشد و چگونگي آن برعهدة مردم گذاشته شده است، ولي براي حجاب برتر كه وظيفة محفوظ كردن زن را به شكل بهتر و با اطمينان بيشتري انجام دهد، ارزش بيشتري قائل است. چادر يا مانتو و روسري تنها در شكل كامل آن مورد بحث و بررسي است; چرا كه متأسفانه، بسياري از خانمهايي كه با روسري و مانتو ظاهر ميشوند، نه تنها حجاب شرعي را رعايت نميكنند كه بدننمايي و حركتهاي نامناسب نيز از آنها سر ميزند و اين جرمش سنگينتر است. برخي از چادريها نيز متأسفانه آنچنانكه بايد مقيد نيستند و از لباسهاي نامناسب، زير چادر استفاده ميكنند و در كنترل چادر نيز دقت ندارند كه اينگونه افراد شايد به مراتب بدتر از سايرين باشند; بنابراين، سخن دربارة كساني است كه اگر چادري هستند، لباس مناسب (مانند مانتو و مقنعه و مانند آن) زير چادر ميپوشند و اگر مانتويي هستند، از مانتويي كه بدننما باشد و جلب توجه ميكند، استفاده نميكنند; حال در مقايسة اين دو، كدام بهتر است؟

به نظر ميرسد، چادر كه حجاب سنتي ما نيز هست، به مراتب بر مانتو ترجيح داده ميشود; زيرا:

اولاً: در جامعة ما، چادر نماد حجاب برتر و تدين بيشتر است و اين ارزش والا و پربهاست كه صرف نظر از آن شايسته نيست;

ثانياً: چادر در شرايط مختلف، در حفظ زيباييهاي طبيعي بدن، توانايي بيشتري دارد، به ويژه اگر به رنگ سياه باشد كه به طور طبيعي از تحريك انسانهاي ناپاك و طمعكار بازميدارد، بهخلاف مانتو كه معمولاً از اين ويژگيها بيبهره است.

در مورد مشكلي كه از چادر پوشيدن احساس ميكنند، بايد دانست كه حداقل قسمتي از آن از جانب تلقين است و تلقين نقش مهمي در خو گرفتن انسان با شرايط دارد; تلقينِ خستگي، خستگيآور و روحآزار است و ارمغاني جز دلزدگي ندارد; از اين گذشته، اعتراف بسياري از زنان چادري كه به هيچ وجه حاضر نيستند، حتي يك دقيقه بيچادر در مكانهاي عمومي ظاهر شوند و اين كار را به هيچ روي با روحيه خويش همخوان نميبينند، گواه خوبي بر گفتة ماست و ما به ويژه پس از پيروزي انقلاب نمونههاي متعددي از اينگونه بانوان را، در مسؤوليتهاي اجرايي و نمايندگي مجلس شوراي اسلامي شاهد بودهايم. در هر صورت، بر فرض كه پوشيدن چادر زحمتي داشته باشد، باز دليل نميشود كه از آن اجتناب شود; دينداشتن نيز زحمت و دشواري دارد، غيبت نكردن دشوار است، ظلم نكردن سخت است و بسياري مسائل ديگر.

از سوي ديگر، در شرع مقدس زحمت و دشواري مؤلفة كارآمدي در ميزان اجر و ثواب است، كسي كه به جهت بيماري با زحمت و دشواري به نماز ميايستد و نماز ميخواند و كسي كه به راحتي اين كار را انجام ميدهد، آيا از اين جهت برابرند؟ از آيات و روايات فراواني نابرابري اين دو استفاده ميشود; براي مثال، خداي متعال در توصيف كساني كه در دوران سختي انفاق و جهاد ميكردند در مقايسه با افرادي كه بعد از فتح(براساس تفسيري، مقصود فتح مكه در سال هشتم هجرت و زمان قدرت گرفتن مسلمانان است.) اين كارها را انجام ميدادند، ميفرمايد: لايستوي منكم من أنفق من قبل الفتح و قـَتل (حديد، 10); آنهايي كه قبل از پيروزي انفاق كردند و پيكار نمودند با كسانيكه بعد از فتح اين كار را انجام دادند، مساوي نيستند. همچنين در روايت مشهوري از پيامبر گراميميخوانيم: أفضل الأعمال احمزها;(بحارالأنوار، علامه مجلسي، ج 70، ص 191.) يعني عبادتي كه با دشواري و زحمت و دشواري همراه است، از ارزش و اجر بيشتري برخوردار ميباشد. در روايت ديگري آمده است; حضرت عيسيغ، پس از رحلت مادر گراميش، او را در عالم رؤيا ديد و پرسيد: مادر! آيا هيچ آرزويي داري؟ مادر پاسخ داد: آري! آرزويم اين است كه در دنيا ميبودم و شبهاي سرد زمستاني را با مناجات و عبادت در درگاه خدا به بامداد ميرساندم و روزهاي گرم تابستان را روزه ميگرفتم.(قصههاي قرآن، محمد محمدياشتهاردي، ص 452، مؤسسه انتشارات نبوي.)